Znaczenie i duchowe przesłanie Miejsc Świętych wymagają rozpropagowania. Czyni się to w Kustodii w różny sposób i przy użyciu wielorakich środków. Od wieków franciszkanie pełniący służbę w Ziemi Świętej wyrażają „w sposób uprzywilejowany miłość świętego Franciszka do Wcielenia i Męki Jezusa Chrystusa” (Kapituła Generalna OFM w 1991 r.). Można więc powiedzieć, że każdy Brat Mniejszy ma czuć w sobie więź z ziemską Ojczyzną Chrystusa. Nasze Konstytucje Generalne ujmują to następująco: „Ziemia uświęcona życiem Syna Bożego i Jego ubożuchnej Matki powinna być bliska sercom braci”, dlatego „wszystkie prowincje Zakonu niech popierają działalność komisarzy Ziemi Świętej”. Specyficzną rolę w tym względzie pełnią rozsiane po całym świecie placówki zwane Komisariatami. Te szczególne centra zajmują się organizacją pielgrzymek z każdego zakątka naszego globu, zapewniając nie tylko doskonałą obsługę, ale przede wszystkim odpowiednią opiekę duchową.

Komisariat Ziemi Świętej w Krakowie został erygowany 14 lutego 1902 roku na mocy dekretu o. Dawida Fleminga, wikariusza generalnego Zakonu Braci Mniejszych. Zanim powstał Komisariat w Krakowie, uwaga skierowana ku Ziemi Pana Jezusa była ożywiona i rozwijała się za pośrednictwem Komisariatu wiedeńskiego, który obejmował Galicję, czyli tereny zaboru austriackiego. W krótkim czasie troska o Ziemię Świętą sprawiła, że Ojcowie pracujący w Komisariacie rozszerzyli pole działania. W 1919 roku działalność zakonników pracujących na rzecz Ziemi Świętej obejmował już nie tylko Kraków, ale całą ówczesną Polskę.

Należy przypomnieć fakt, że Komisariat bardzo dobrze rozpoczął swoją działalność. Był to początek ugruntowany przez współpracę pomiędzy o. Joachimem Maciejczykiem i o. Zygmuntem Janickim. W tej zgodnej i gorliwej pracy od podstaw wspomagali ich inni współbracia Prowincji, w tym zwłaszcza misjonarze ludowi i dyrektorzy Trzeciego Zakonu. W możliwy dla siebie sposób szerzył zainteresowanie ziemską ojczyzną Chrystusa: przez kazania, przez redagowanie popularnego pisma „Głos Ziemi Świętej” i inne publikacje. W porozumieniu z księżmi biskupami przekazywali ofiary pieniężne zbierane w kościołach (kolekta przy Grobie Pańskim w Wielki Piątek) na potrzeby Ziemi Świętej. Dwukrotnie: w roku 1934 i 1935 Komisariat zorganizował pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Dla duchowego i materialnego wspierania Miejsc Świętych w Palestynie Komisariat prowadził stowarzyszenie pod nazwą „Armia Krzyża Świętego” (Dzieło Pomocy Ziemi Świętej).

Przyszła jednak druga wojna światowa i nastał okres tzw. „demokracji ludowej”, co wywołało w kraju trudności społeczne i ekonomiczne. W tej sytuacji działalność Komisariatu Ziemi Świętej w Krakowie była ograniczona, lecz nigdy nie została przerwana. Wierni, mimo niskiego poziomu życia, z ofiarnością wspomagali Ziemię Świętą.

W ostatnich piętnastu latach, kiedy w Polsce dokonywały się zmiany w życiu politycznym i społecznym, współbracia z Komisariatu rozpoczęli w pełni wypełnianie misji wśród ludu i działalność organizacyjną. Spowodowało to, iż krakowski Komisariat został zatwierdzony jako fundacja (w 1992 r.) i dzięki temu otrzymał osobowość prawną. Warto przypomnieć współpracę z radiem „Maryja”, które przyczyniło się do propagowania przesłania miejsc świętych w naszej Ojczyźnie.

Szczególnym sposobem oddziaływania jest wydawane w Krakowie przez Komisariat czasopismo „Ziemia Święta”. Początkowo było ono rozprowadzane w formie fotokopii i nosiło nazwę „Perłą Misji”. Dziś czasopismo jest cenione ze względu na treść i szatę graficzną.

Drugim punktem kapitulnej refleksji będzie próba odpowiedzi, jak dzielić się darem ewangelii w Ziemi Świętej. Brat mniejszy posługujący w Kustodii Ziemi Świętej, jak również poza jej granicami, ma szerokie pole działania w tak zwanej misji „ad gentes”. Formą dzielenia się ewangelią otrzymaną w darze jest posługa pielgrzymom oraz opieka nad miejscami świętymi, które Franciszkanie strzegą w imieniu Kościoła katolickiego dla wszystkich pragnących spotkać Chrystusa w jego ojczystej ziemi. Bycie ewangelizatorami oznacza także pracę duszpasterską wśród lokalnych wiernych we wspólnotach parafialnych oraz szkołach. Dzieleniem się ewangelią są ponadto w liczne inicjatywy ekumeniczne oraz dialogu międzyreligijnym poprzez otwarte kontakty z żydami i muzułmanami. Także na polu naukowo – badawczym czy w działalności wydawniczej realizuje się kreatywną wierność misji. Kustodia Ziemi Świętej boryka się z problemem obsady personalnej. Bardzo liczne i chlubne dzieła są dziedzictwem przeszłości, ale dziś do ich prowadzenia potrzeba nowych misjonarzy, współpracowników, wolontariuszy.

Wielowiekowa obecność Franciszkanów w Miejscach Świętych nie tylko pozwalała odkrywać pamiątki ewangeliczne lub przygotować teren dla współczesnego pielgrzymowania, lecz stanowiła wyraźne świadectwo życia chrześcijańskiego i, przede wszystkim, była swego rodzaju „krucjatą bez oręża” pozwalającą na mozolne i cierpliwe przywracanie charakteru chrześcijańskiego nie tylko opuszczonym ruinom, ale również wspólnotom „żywych kamieni”.